Διαβάστε επίσης +-
Στα τέλη του 12ου αιώνα ο ναός της Θεοτόκου της Δούπιανης επέπρωτο να συμπήξει τον πρώτο πυρήνα του μετεωρικού Μοναχισμού, θα αποτελέσει δε για δύο περίπου αιώνες το κυριακό της σκήτεως των Σταγών, δηλαδή τον χώρο συγκεντρώσεως των πέριξ ασκουμένων ερημιτών για την από κοινού τέλεση της προς τον Θεόν λατρείας. Η Σκήτη θα έχει επικεφαλής τον Δικαίο η τον Πρώτο, ο οποίος θα είναι ταυτοχρόνως ηγούμενος της μονής της Παναγίας Δουπιάνου.
Σε αυτήν την εξέλιξη θα συμβάλουν τόσο ο άρχων της Θεσσαλίας Συμεών Uroš Παλαιολόγος (†1370) όσο και ο ιερομόναχος Νείλος ο Θεοφιλής, Δικαίος της Επισκοπής, καθηγούμενος της μονής Παναγίας Δούπιανης.
Στα μεταβυζαντινά χρόνια η Σκήτη της Παναγίας Δουπιάνου παύει να υφίσταται. Τα πρωτεία αναλαμβάνει η «Σκήτη του Μετεώρου», δηλαδή η μονή του Μ. Μετεώρου, με πρωτοβουλία ως φαίνεται του αγίου Διονυσίου του Ελεήμονος, μητροπολίτου Λαρίσης και κτίτορος της μονής του Αγίου Νικολάου Αναπαυσά.
Σήμερα υφίσταται μόνον ο παλαιός, μικρών διαστάσεων, ναός νοτίως και ανατολικώς του μοναστηρίου του Αναπαυσά. Ο ναός της Παναγίας χρονολογείται στα τέλη του 12ου αιώνα, ενώ οι τοιχογραφίες του στις αρχές του 13ου. Με πράξη μητροπολιτική, ο ναός και ο χώρος πέριξ αυτού υπάγεται ως μετόχι στην μονή του Αγίου και Μεγάλου Μετεώρου. Η ιερά πανήγυρις αυτού τελείται κατά την, αμέσως μετά το Άγιον Πάσχα, εορτή της Παναγίας Ζωοδόχου Πηγής.
Η μονή της Υπαπαντής ευρίσκεται βορείως του Μεγάλου Μετεώρου, κτισμένη σε κοίλωμα βράχου. Αποτελεί κτιτορικό μοναστήριο του Οσίου Πρώτου Νείλου, αφιερωμένο στην Ανάληψη του Κυρίου. Ο Πρώτος Νείλος εικονίζεται στο εν λόγω καθολικό γονυπετής και δεόμενος στα πόδια της Θεοτόκου Ελεούσης. Δεν γνωρίζουμε πότε ακριβώς και για ποιάν αιτία η μονή της Αναλήψεως αφιερώνεται στην Υπαπαντή του Κυρίου.
Το βυζαντινό καθολικό είναι μονόχωρος σταυρεπίστεγος ναός, με ευρύχωρο μεταγενέστερο νάρθηκα. Οι τοιχογραφίες του κυρίως ναού χρονολογούνται στα 1366, ενώ του νάρθηκος το έτος 1784. Οι τελευταίες είναι έργο των ζωγράφων Δημητρίου Ζούκη και Γεωργίου από τα Ιωάννινα.
Η μονή της Υπαπαντής έμελλε να υπαχθεί, ως κελλίο, στο Μεγάλο Μετέωρο στις αρχές του 17ου αιώνα.. Ηγούμενος είναι τώρα ο ιερομόναχος Συμεών. Στα χρόνια του οικοδομείται ο νάρθηκας του καθολικού, αλλά και νέα κτήρια, γεγονότα τα οποία υποδηλώνουν την αύξηση του αριθμού των μοναχών. Στα 1788 παραχωρείται στο μοναστήριο της Υπαπαντής η ήδη ερειπωμένη μονή του Αγίου του Δημητρίου. Κατά τον 19ο αιώνα η μονή ερημώνεται. Το έτος 1930 λαξεύεται η σημερινή ασφαλής κλίμακα.
Το μοναστήριο του Πρώτου Νείλου, ανακαινισμένο πλέον και αναστηλωμένο, ανήκει στην Μονή του Αγίου και Μεγάλου Μετεώρου. Πανηγυρίζει δε κατά την 2α του Φεβρουαρίου μηνός, εορτή της Υπαπαντής του Κυρίου.
Στην ιερά μονή του Αγίου και Μεγάλου Μετεώρου φυλάσσεται η θαυματουργή εικόνα της Παναγίας Καναλιώτισσας. Η σχετική παράδοση αναφέρει ότι η εικόνα ήταν αποτεθημένη σε παρεκκλήσιο του μετοχίου της Μονής Παναγίας Λυκουσάδος στα Κανάλια Καρδίτσης. Στα χρόνια της Τουρκοκρατίας, οι Τουρκαλβανοί πυρπολούν το μετόχι και βεβαίως τον ναό με την θαυματουργή εικόνα. Εντούτοις, η εικόνα της Παναγίας «δραπετεύει» θαυματουργικώς. Η Παναγία αποκαλύπτει κατ’ όναρ στον ευλαβή μεγαλομετεωρίτη μοναχό, Σωφρόνιο ότι η εικόνα της ευρίσκεται πλησίον της μονής του Μ. Μετώρου, στην θέση Καναλάκι. Φθάνοντες στο σημείο αυτό ο μοναχός Σωφρόνιος μετά του ηγουμένου της μονής, αντικρύζουν την εικόνα με την κανδήλα της αναμμένη. Ευθύς προσκυνούν και μεταφέρουν αυτήν στο μοναστήριο. Οι κάτοικοι του χωρίου των Καναλίων σπεύδουν να την παραλάβουν, αλλά η εικόνα επιστρέφει θαυματουργικώς στο Μεγάλο Μετέωρο. Τούτο μάλιστα επαναλαμβάνεται τρεις φορές. Μετά ταύτα αποφασίζεται η εικόνα να παραμείνει στο μοναστήριο αλλά να μεταφέρεται στα Κανάλια προς αγιασμόν για ένα μήνα κατ’ έτος. Σημειωτέον ότι τούτο τελείται αδιαλείπτως μέχρι σήμερα.
Στην θέση Καναλάκι, ήδη πριν το 1845, υπήρχε ναός αφιερωμένος στην Παναγία Καναλιώτισσα. Ο ναός αυτός, ανακαινισμένος σήμερα, αποτελεί μετόχιον της μονής του Αγίου και Μεγάλου Μετεώρου. Εορτάζεται δε και πανηγυρίζει κατά την εορτή του Γενεσίου της Θεοτόκου, την 8η του Σεπτεμβρίου μηνός.
Ως είναι γνωστό, η πόλη της Υπάτης αποτελεί τη γενέθλια πόλη του οσίου Αθανασίου του Μετεωρίτου, αλλά και κοιτίδα του Χριστιανισμού στην Θεσσαλία. Σύμφωνα δε με τον Βίο του, ο Άγιος μετά την κατάληψη της πόλεως από τους Καταλανούς, δραπετεύει από αυτήν περί το 1319. Διαμένων στην Κωνσταντινούπολη, έρχεται σε επαφή με προσωπικότητες της Εκκλησίας και δη του Ησυχασμού, όπως οι πατριάρχες Ισίδωρος Βουχειράς (1347-1349) και Κάλλιστος (1350-1353, 1355-1364). Εν συνεχεία εγκαθίσταται στο Άγιον Όρος, όπου θα ενδυθεί το αγγελικό σχήμα. Περί το 1333 εγκαθίσταται στα Μετέωρα, όπου θα συστήσει την μονή του Αγίου και Μεγάλου Μετεώρου.
Στην πόλη λοιπόν, όπου γεννήθηκε ο άγιος κτίτωρ και πατήρ του Μεγάλου Μετεώρου, έμελλε να οικοδομηθεί μετοχιακός ναός προς τιμήν του, με πρωτοβουλία της ιεράς αδελφότητός μας (1994). Αξίζει να σημειωθεί ότι ο εν λόγω ναός ανηγέρθη στον στον τόπο όπου, κατά την παράδοση, έζησε ο άγιος Αθανάσιος, και όπου κάποτε υπήρχε ναός του Αγίου, μη σωζόμενος πλέον.
Τα εγκαίνια του μετοχιακού ναού του Αγίου Αθανασίου του Μετεωρίτου έλαβαν χώρα την 27η του Αυγούστου του έτους 2006. Ο ιερός τούτος ναός πανηγυρίζει την 1ην του Σεπτεμβρίου μηνός.
Επί ηγουμενίας Αρχιμ. Αθανασίου Αναστασίου και με πρωτοβουλία του ιδίου ανεγέρθη Ιερός Μετοχιακός Ναός αφιερωμένος στην Μεταμόρφωση του Σωτήρος στο Μοναστηριακό Δάσος Λογγά, δίπλα στο ομώνυμο χωρίο. Το Μετόχιο κτίσθηκε σε ένα σημείο μεγάλης ομορφιάς δίπλα στην τεχνητή λίμνη Λογγά.
